احكام نجاسات
مسأله 50 ـ نجس كردن خط و ورق قرآن در صورتى كه مستلزم هتك باشد، حرام است، و اگر نجس شود بايد فوراً آن را آب بكشند. بلكه بنابر احتياط واجب در غير فرض هتك نيز نجس كردن حرام و آب كشيدن واجب است.
مسأله 51 ـ اگر جلد قرآن نجس شود، در صورتى كه بى احترامى به قرآن باشد، بايد آن را آب بكشند.

وضـو
مسأله 80 ـ در وضو واجب است صورت و دستها را بشويند و جلو سر و روى پاها را مسح كنند.
مسأله 81 ـ صورت را بايد از بالاى پيشانى جائى كه موى سر بيرون مى آيد تا آخر چانه شست، و پهناى آن به مقدارى كه بين انگشت وسط قرار مى گيرد بايد شسته شود، و اگر مختصرى از اين مقدار را نشويند وضو باطل است، و براى آنكه يقين كند اين مقدار كاملا شسته شده بايد كمى اطراف آن را هم بشويد.
مسأله 84 ـ اگر پوست صورت از لاى مو پيدا باشد بايد آب را بپوست برساند، و اگر پيدا نباشد شستن مو كافى است و رساندن آب به زير آن لازم نيست.
مسأله 85 ـ اگر شك كند پوست صورت از لاى مو پيدا است يا نه، بنابر احتياط واجب بايد مو را بشويد و آب را بپوست هم برساند.
مسأله 86 ـ شستن توى بينى و مقدارى از لب و چشم كه در وقت بستن ديده نمى شود واجب نيست، ولى براى آنكه يقين كند از جاهائى كه بايد شسته شود چيزى باقى نمانده، واجب است مقدارى از آنها را هم بشويد، و كسى كه نمى دانسته بايد اين مقدار را بشويد، اگر نداند در وضوهائى كه گرفته اين مقدار شسته يا نه، نمازى را كه با آن وضو خوانده و وقتش باقى است با وضوى جديد اعاده نمايد و قضاى نمازهائى كه وقتش گذشته واجب نيست.
مسأله 87 ـ بايد صورت و دستها را از بالا به پائين شست، و اگر از پائين به بالا بشويد وضو باطل است.
مسأله 88 ـ اگر دست را تر كند و به صورت و دستها بكشد، چنانچه ترى دست به قدرى باشد كه بواسطه كشيدن دست، آب كمى بر آنها جارى شود كافى است.
مسأله 89 ـ بعد از شستن صورت بايد دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشويد.
مسأله 90 ـ براى آنكه يقين كند آرنج را كاملا شسته،بايد مقدارى بالاتر از آرنج را هم بشويد.
مسأله 91 ـ كسى كه پيش از شستن صورت دستهاى خود را تا مچ شسته، در موقع وضو بايد تا سر انگشتان بشويد. و اگر فقط تا مچ بشويد وضوى او باطل است.
مسأله 92 ـ بعد از شستن هر دو دست بايد جلوى سر را با ترى آب وضو كه در دست مانده مسح كند، و احتياط واجب آن است كه با دست راست مسح نمايد.
مسأله 93 ـ يك قسمت از چهار قسمت سر كه مقابل پيشانى است جاى مسح مى باشد. و هر جاى اين قسمت را به هر اندازه مسح كند كافى است، اگرچه احتياط مستحب آن است كه از درازا به اندازه درازاى يك انگشت و از پهنا به اندازه پهناى سه انگشت بسته مسح نمايد.
مسأله 94 ـ لازم نيست مسح سر بر پوست آن باشد بلكه بر موى جلوى سر هم صحيح است، ولى كسى كه موى جلوى سر او به اندازه اى بلند است كه اگر مثلا شانه كند به صورتش مى ريزد، يا به جاهاى ديگر سر مى رسد، بايد بيخ موها را مسح كند، يا فرق سر را باز كرده پوست سر را مسح نمايد، و اگر موهائى را كه به صورت مى ريزد با به جاهاى ديگر سر مى رسد جلوى سر جمع كند و بر آنها مسح نمايد، يا بر موى جاهاى ديگر سر، كه جلوى آن آمده مسح كند باطل است.
مسأله 95 ـ بعد از مسح سر بايد با ترى آب وضو كه در دست مانده روى پاها را از سر يكى از انگشتها تا برآمدگى روى پا مسح كند، و احتياط واجب آن است كه تا مفصل مسح نمايد. و پاى راست را با دست راست و بعد پاى چپ را با دست چپ مسح كند.
مسأله 96 ـ پهناى مسح پا به هر اندازه باشد كافى است ولى بهتر آن است كه به اندازه پهناى سه انگشت بسته مسح نمايد، و بهتر از آن مسح تمام روى پا با تمام كف دست است.
مسأله 97 ـ احتياط واجب آن است كه در مسح پا دست را بر سر انگشتها بگذارد و بعد به پشت پا بكشد، يا آنكه دست را به مفصل گذاشته و تا سر انگشتها بكشد نه آنكه تمام دست را روى پا بگذارد و كمى بكشد.
مسأله 98 ـ در مسح سر و روى پا بايد دست را روى آنها بكشد، و اگر دست را نگهدارد و سر يا پا را به آن بكشد وضو باطل است، ولى اگر موقعى كه دست را مى كشد سر يا پا مختصرى حركت كند اشكال ندارد.
مسأله 99 ـ جاى مسح بايد خشك باشد، و اگر به قدرى تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند مسح باطل است، ولى اگر ترى آن به قدرى كم باشد كه رطوبتى كه بعد از مسح در آن ديده مى شود بگويند فقط از ترى كف دست است اشكال ندارد.
وضوى ارتماسى
مسأله 100 ـ وضوى ارتماسى آن است كه انسان صورت و دستها را به قصد وضو در آب فرو برد، ولى مسح با ترى آن دست اشكال دارد. بنابر اين دست چپ را نبايد ارتماسى شست.
مسأله 101 ـ در وضوى ارتماسى هم بايد صورت و دستها از بالا به پائين شسته شود، پس اگر وقتى كه صورت و دستها را در آب فرو مى برد قصد وضو كند بايد صورت را از طرف پيشانى و دستها را از طرف آرنج در آب فرو برد.
مسأله 102 ـ اگر وضوى بعضى از اعضاء را ارتماسى و بعضى را غير ارتماسى انجام دهد، اشكال ندارد.
شرائط وضو
شرائط صحيح بودن وضو چند چيز است :
« شرط اول » آنكه آب وضو پاك باشد.
« شرط دوم » آنكه آب وضو مطلق باشد.
« شرط سوم » آنكه آب وضو وفضائى كه در آن وضو مى گيرد، در حال مسح بلكه بنابر احتياط واجب در حال شستن نيز مباح باشد.
« شرط چهارم » آنكه ظرف آب وضو مباح باشد.
« شرط پنجم » آنكه ظرف آب وضو طلا و نقره نباشد. و تفصيل اين دو شرط در مسأله بعدى ذكر مى شود.
« شرط ششم » آنكه اعضاء وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد.
« شرط هفتم » آنكه وقت براى وضو و نماز كافى باشد.
« شرط هشتم » آنكه به قصد قربت يعنى براى انجام فرمان خداوند عالم وضو بگيرد، و اگر براى خنك شدن يا به قصد ديگرى وضو بگيرد باطل است.
« شرط نهم » آنكه وضو را به ترتيبى كه گفته شد بجا آورد يعنى اول صورت و بعد دست راست و بعد دست چپ را بشويد، و بنابر احتياط دست چپ را يك دفعه بشويد و بعد از آن سر و بعد پاها را مسح نمايد، و بنابر احتياط پاى چپ را بعد از پاى راست مسح كند، و اگر به اين ترتيب وضو نگيرد باطل است.
« شرط دهم » آنكه كارهاى وضو را پشت سرهم انجام دهد.
« شرط يازدهم » آنكه شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد، واگر ديگرى او را وضو بدهد، يا در رساندن آب به صورت و دستها و مسح سر و پاها به او كمك نمايد، وضو باطل است.
« شرط دوازدهم » آنكه استعمال آب براى او مانعى نداشته باشد.
« شرط سيزدهم » آنكه در اعضاء وضو مانعى از رسيدن آب نباشد.
احكام وضو
مسأله 121 ـ كسى كه در كارهاى وضو و شرائط آن مثل پاك بودن آب و غصبى نبودن آن خيلى شك مى كند اگر به حد وسوسه برسد بايد به شك خود اعتنا نكند.
مسأله 122 ـ اگر شك كند كه وضوى او باطل شده يا نه بنا مى گذارد كه وضوى او باقى است، ولى اگر بعد از بول استبراء نكرده و وضو گرفته باشد و بعد از وضو رطوبتى از او بيرون آيد كه نداند بول است يا چيز ديگر، وضوى او باطل است.
مسأله 123 ـ كسى كه شك دارد وضو گرفته يا نه بايد وضو بگيرد.
مسأله 124 ـ اگر بعد از نماز شك كند كه وضو گرفته يا نه، در صورتى كه احتمال بدهد كه در حال شروع به نماز، ملتفت حالش بوده است نماز او صحيح است، ولى بايد براى نمازهاى بعد وضو بگيرد.
مسأله 125 ـ اگر در بين نماز شك كند كه وضو گرفته يا نه، نماز او باطل است و بايد وضو بگيرد و نماز را بخواند.
مسأله 126 ـ اگر بعد از نماز شك كند، كه قبل از نماز وضوى او باطل شده يا بعد از نماز، نمازى كه خوانده صحيح است.

احكام وضوى جبيره
چيزى كه با آن زخم و شكسته را مى بندند و دوائى كه روى زخم و مانند آن مى گذارند « جبيره » ناميده مى شود.
مسأله 134 ـ اگر در يكى از جاهاى وضو زخم يا دمل يا شكستگى باشد، چنانچه روى آن باز است و آب براى آن ضرر ندارد بايد به طور معمول وضو گرفت.
مسأله 135 ـ اگر زخم يا دمل يا شكستگى در صورت و دستها است و روى آن باز است و آب ريختن روى آن ضرر دارد، بايد اطراف زخم را به طورى كه در وضو گفته شد از بالا به پائين بشويد.
مسأله 136 ـ اگر زخم يا دمل يا شكستگى در جلوى سر يا روى پاها است و روى آن باز است، چنانچه نتواند آن را مسح كند، به اين معنى كه زخم تمام محل مسح را گرفته باشد و يا آنكه از مسح جاهاى سالم نيز متمكّن نباشد، در اين صورت لازم است تيمّم نمايد. و بنابر احتياط وضو نيز گرفته و پارچه پاكى روى آن بگذارند، و روى پارچه را با ترى آب وضو كه در دست مانده مسح كند.
مسأله 137 ـ اگر روى دمل يا زخم يا شكستگى بسته باشد. چنانچه بازكردن آن ممكن است و آب هم براى آن ضرر ندارد، بايد باز كند و وضو بگيرد، چه زخم و مانند آن در صورت و دستها باشد، يا جلوى سر و روى پاها باشد.

غسلهاى واجب
غسلهاى واجب هفت است :
اول : غسل جنابت.
دوم : غسل حيض.
سوم : غسل نفاس.
چهارم : غسل استحاضه.
پنجم : غسل مس ميّت.
ششم : غسل ميّت.
هفتم : غسلى كه بواسطه نذر و قسَم و مانند اينها واجب مى شود.

احكام غسل كردن
مسأله 150 ـ در غسل ارتماسى يا ترتيبى پاك بودن تمام بدن پيش از غسل لازم نيست بلكه اگر به فرو رفتن در آب يا ريختن آب به قصد غسل، بدن پاك شود غسل محقق مى شود.
مسأله 152 ـ اگر در غسل به اندازه سرموئى از بدن نشسته بماند، غسل باطل است ولى شستن مثل توى گوش و بينى و هر چه از باطن شمرده مى شود، واجب نيست.
مسأله 154 ـ اگر سوراخ جاى گوشواره و مانند آن به قدرى گشاد باشد كه داخل آن از ظاهر شمرده شود، بايد آن را شست و گرنه شستن آن لازم نيست.
مسأله 155 ـ چيزى را كه مانع رسيدن آب به بدن است بايد برطرف كند، و اگر پيش از آنكه يقين كند برطرف شده غسل نمايد غسل او باطل است.
مسأله 156 ـ اگر موقع غسل شك كند، چيزى كه مانع از رسيدن آب باشد در بدن او هست يا نه، بايد وارسى كند تا مطمئن شود كه مانعى نيست.
مسأله 157 ـ در غسل بايد موهاى كوتاهى را كه جزء بدن حساب مى شود بشويد، و شستن موهاى بلند واجب نيست، بلكه اگر آب را طورى به پوست برساند كه آنها تر نشود، غسل صحيح است ولى اگر رساندن آب به پوست، بدون شستن آنها ممكن نباشد، بايد آنها را بشويد كه آب به بدن برسد.
مسأله 158 ـ اگر شك كند كه غسل كرده يا نه، بايد غسل كند، ولى اگر بعد از غسل شك كند كه غسل او درست بوده يا نه، در صورتى كه احتمال بدهد كه وقت غسل ملتفت بوده و صحيح بجا آورده لازم نيست دوباره غسل نمايد.
مسأله 159 ـ اگر در بين غسل، حدث اصغر از او سر زند مثلا بول كند، بايد غسل را تمام كرده و وضو هم بگيرد.
مسأله 160 ـ اگر از جهت ضيق وقت وظيفه مكلّف تيمّم بوده ولى به خيال اينكه به اندازه غسل و نماز وقت دارد غسل كند، غسل او صحيح است.
مسأله 161 ـ كسى كه جنب شده اگر شك كند غسل كرده يا نه، نمازهائى كه خوانده چنانچه احتمال بدهد كه وقت شروع به نماز ملتفت بوده صحيح است، ولى براى نمازهاى بعد بايد غسل كند. و در صورتى كه بعد از نماز، حدث اصغر از او صادر شده باشد لازم است وضو هم بگيرد، واگر وقت باقى است نمازى را كه خوانده اعاده نمايد.
مسأله 162 ـ كسى كه چند غسل بر او واجب است مى تواند به نيّت همه آنها يك غسل بجا آورد، و اظهر اين است كه اگر يكى معيّن از آنها را قصد كند از بقيّه كفايت مى كند.
مبطلات نماز
مسأله 233 ـ دوازده چيز نماز را باطل مى كند و آنها را مبطلات مى گويندکه برخی از آنها عبارتند از:
اول ـ آنكه در بين نماز يكى از شرطهاى آن از بين برود، مثلا در بين نماز بفهمد لباسش غصبى است.
دوم ـ آنكه در بين نماز عمداً يا سهواً يا از روى ناچارى، چيزى كه وضو يا غسل را باطل مى كند پيش آيد، مثلا بول از او بيرون آيد.
سوم ـ از مبطلات نماز آن است كه دستها را به قصد اينكه جزو نماز باشد روى هم بگذارد، و اگر به اين قصد نباشد بلكه به عنوان ادب در نماز باشد نمازش صحيح است و لكن كار حرام كرده است.
مسأله 234 ـ هرگاه از روى فراموشى يا ناچارى يا تقيّه يا براى كار ديگر مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را روى هم بگذارد اشكال ندارد.

پنجم ـ از مبطلات نماز آن است كه عمداً يا از روى فراموشى پشت به قبله كند، يا بطرف راست يا چپ قبله برگردد، بلكه اگر عمداً به قدرى برگردد كه نگويند رو به قبله است، اگرچه به طرف راست يا چپ نرسد، نمازش باطل است.
مسأله 235 ـ اگر عمداً يا سهواً سر را به قدرى بگرداند كه مواجه طرف راست يا چپ قبله يا بيشتر باشد، نمازش باطل است، ولى اگر سر را كمى بگرداند كه نگويند روى خودرا از قبله گردانده، عمداً باشد يا اشتباهاً، نمازش باطل نمى شود، و اگر به مقدارى برگرداند كه بگويند روى خود را از قبله برگردانده است ولى به حدّ راست يا چپ قبله نرسيده باشد، در اين صورت چنانچه روگرداندن عمدى باشد نماز باطل است، و اگر سهوى باشد نماز صحيح است.
ششم ـ از مبطلات نماز آن است كه عمداً كلمه اى بگويد كه يك حرف يا بيشتر باشد، اگرچه معنى هم نداشته باشد.
مسأله 236 ـ اگر سهواً كلمه اى بگويدكه يك حرف يابيشتر دارد،اگرچه آن كلمه معنى داشته باشد نمازش باطل نمى شود، ولى لازم است بعد از نماز سجده سهو بجا آورد چنانكه خواهد آمد.
هفتم ـ از مبطلات نماز، خنده با صدا و عمدى است، و چنانچه عمداً بى صدا يا سهواً با صدا بخندد، ظاهر اين است كه نمازش اشكال ندارد.
مسأله 237 ـ اگر براى جلوگيرى از صداى خنده حالش تغيير كند، مثلا رنگش سرخ شود، بهتر آن است كه نمازش را دوباره بخواند.
هشتم ـ از مبطلات نماز بنابر احتياط آن است كه براى كار دنيا عمداً با صدا گريه كند، و احتياط واجب آن است كه براى كار دنيا بى صدا هم گريه نكند، ولى اگر از ترس خدا يا براى آخرت گريه كند، آهسته باشد يا بلند اشكال ندارد بلكه از بهترين اعمال است.
نهم ـ از مبطلات نماز، كارى است كه صورت نماز را بهم بزند، مثل دست زدن و به هوا پريدن و مانند اينها، عمداً باشد يا از روى فراموشى، ولى كارى كه صورت نماز را بهم نزند، مثل اشاره كردن با دست اشكال ندارد.
مسأله 238 ـ اگر در بين نماز به قدرى ساكت بماند كه نگويند نماز مى خواند، بنابر احتياط نمازش را بعد از تمام كردن اعاده كند.
مسأله 239 ـ اگر در بين نماز كارى انجام دهد، يا مدّتى ساكت شود و شك كند كه نماز بهم خورده يا نه، بنابر احتياط نماز را تمام كرده و دوباره بخواند.
دهم ـ از مبطلات نماز، خوردن و آشاميدن است كه اگر در نماز طورى بخورد يا بياشامد كه نگويند نماز مى خواند، عمداً باشد يا از روى فراموشى، نمازش باطل مى شود
مسأله 240 ـ اگر بواسطه عملى، موالات نماز بهم بخورد، يعنى طورى شود كه نگويند نماز را پشت سر هم مى خواند، بنابر احتياط واجب بايد نماز را بعد از تمام كردن دوباره بخواند.
مسأله 241 ـ اگر در بين نماز، غذائى را كه در دهان يا لاى دندانها مانده فرو ببرد، نمازش باطل نمى شود، و نيز اگر قند يا شكر و مانند اينها در دهان مانده باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود اشكال ندارد.
يازدهم ـ از مبطلات نماز، شك در ركعتهاى نماز دو ركعتى يا سه ركعتى، يا در دو ركعت اول نمازهاى چهار ركعتى است، در صورتى كه نمازگزار در حال شك باقى باشد، يا مقدارى از نماز را در حال شك بجا آورد.
دوازدهم ـ از مبطلات نماز آن است كه ركن نماز را عمداً يا سهواً كم يا زياد كند، يا چيزى را كه ركن نيست عمداً كم يا زياد نمايد.
مسأله 242 ـ اگر بعد از نماز شك كند كه در بين نماز كارى كه نماز را باطل مى كند انجام داده يا نه، نمازش صحيح است.

واجبات نماز
مسأله 1023: واجبات نماز يازده چيز است: اول: نيّت. دوّم: قيام (ايستادن) سوم: تكبيرة الاحرام، يعنى گفتن (اللهُ اَكْبَر) در اوّل نماز. چهارم: قرائت. پنجم: ركوع. ششم: سجود. هفتم: ذكر. هشتم: تشهّد. نهم: سلام. دهم: ترتيب. يازدهم: موالات، يعنى پى در پى بودن اجزاى نماز.
مسأله 1024: بعضى از واجبات نماز ركن است، يعنى اگر انسان آن را بجا نياورد يا در نماز اضافه كند، عمدا باشد يا اشتباها، نماز باطل مىشود. و بعضى ديگر ركن نيست، يعنى اگر عمدا كم و يا زياد شود نماز باطل مىشود، امّا اگر اشتباها كم و يا زياد گردد، نماز باطل نمىشود. و ركن نماز پنج چيز است، اول: نيت. دوم: تكبيرة الاحرام. سوم: قيام در موقع گفتن تكبيرة الاحرام و قيام متّصل به ركوع، يعنى ايستادن پيش از ركوع. چهارم: ركوع. پنجم: دو سجده.
1 ـ نيّت
مسأله 1025: انسان بايد نماز را به نيّت قربت، يعنى براى انجام فرمان خداوند، بجا آورد. و لازم نيست نيّت را از قلب خود بگذراند، يا به زبان بگويد.
مسأله 1026: اگر در نماز ظهر يا در نماز عصر نيّت كند چهار ركعت نماز مىخوانم و معيّن نكند ظهر است يا عصر، نماز او اشكال دارد. و همچنين كسى كه مثلاً قضاى نماز ظهر بر او واجب است، اگر در وقت نماز ظهر، بخواهد نماز ظهر يا نماز قضا بخواند، بايد نمازى كه مىخواند در نيّت معيّن كند.
مسأله 1027: انسان بايد از اوّل تا آخر نماز، بر نيّت خود باقى باشد، پس اگر در بين نماز، طورى غافل شود كه اگر بپرسند چه مىكنى، نداند چه بگويد، نمازش باطل است.
مسأله 1028: انسان بايد فقط براى انجام امر خداوند نماز بخواند، پس كسى كه ريا كند، يعنى براى نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش باطل است، خواه فقط براى مردم باشد، يا خدا و مردم هردو را در نظر بگيرد.

2 ـ تكبيرة الاحرام
مسأله 1030: گفتن (اللهُ اَكْبَر) در اول هر نماز، واجب و ركن است. و بايد حروف (الله) و حروف (اَكْبَر) و دو كلمهٴ (الله) و (اَكْبَر) را پشت سرهم بگويد و بايد اين دو كلمه، به عربى صحيح گفته شود و اگر به عربى غلط، يا مثلاً ترجمهٴ آن را به فارسى بگويد صحيح نيست.
مسأله 1033: هنگام گفتن تكبيرة الاحرام، بايد بدن آرام باشد و اگر عمدا در حالى كه بدنش حركت دارد، تكبيرةالاحرام بگويد باطل است.
مسأله 1037: مستحب است هنگام گفتن تكبير اول نماز و تكبيرهاى بين نماز، دستها را تا مقابل گوشها بالا ببرد.
مسأله 1038: اگر شك كند تكبيرةالاحرام گفته يا نه، چنانچه مشغول خواندن چيزى شده، به شك خود اعتنا نكند و اگر چيزى نخوانده، بايد تكبير بگويد.

3 ـ قيام (ايستادن)
مسأله 1040: قيام، يعنى ايستادن در هنگام گفتن تكبيرةالاحرام و قيام پيش از ركوع كه آن را قيام متّصل به ركوع مىگويند، ركن است، ولى قيام درموقع خواندن حمد و سوره و قيام بعد از ركوع ركن نيست و اگر كسى از روى فراموشى آن را ترك كند، نمازش صحيح است.
مسأله 1041: بنا بر احتياط، مقدارى پيش از گفتن تكبير و بعد از آن بايستد تا يقين كند در حال ايستادن تكبير گفته است.
مسأله 1042: اگر ركوع را فراموش كند و بعد از حمد و سوره بنشيند و يادش بيايد ركوع نكرده، بايد بايستد و به ركوع رود و اگر بدون اينكه بايستد، به حال خميدگى به ركوع برگردد، چون قيام متّصل به ركوع را بجا نياورده، نماز او باطل است.
مسأله 1052: تا انسان مىتواند ايستاده نماز بخواند نبايد بنشيند، مثلاً كسى كه در موقع ايستادن، بدنش حركت مىكند، يا مجبور است به چيزى تكيه دهد، يا بدنش را كج كند، يا خم شود و يا پاها را بيشتر از معمول گشاد بگذارد، بايد هرطور كه مىتواند ايستاده نماز بخواند، ولى اگر به هيچ وجه، حتى مانند حال ركوع نيز نتواند بايستد، بايد نشسته نماز بخواند.

4 ـ قرائت
مسأله 1060: در ركعت اول ودوم نمازهاى واجب يوميّه، انسان بايد اول، حمد و بعد از آن، يك سورهٴ كامل بخواند.
مسأله 1061: اگر وقت نماز تنگ باشد، يا انسان ناچار شود سوره نخواند، مثلاً بترسد اگر سوره بخواند دزد، يا درنده و يا چيز ديگرى به او صدمه بزند، نبايد سوره بخواند.
مسأله 1062: اگر عمدا سوره را پيش از حمد بخواند، نمازش باطل است و اگر اشتباها سوره را پيش از حمد بخواند و در بين آن يادش بيايد، بايد سوره را رها كند و بعد از خواندن حمد، سوره را از اول بخواند.
مسأله 1063: اگر حمد و سوره يا يكى از آنها را فراموش كند و بعد از رفتن به ركوع بفهمد، نمازش صحيح است.
مسأله 1065: اگر در نماز، يكى از چهار سوره اى كه آيهٴ سجده دارد و در مسألهٴ 402: گفته شد، عمدا بخواند، نمازش باطل است.
مسأله 1066: اگر اشتباها مشغول خواندن سوره اى شود كه سجدهٴ واجب دارد، چنانچه پيش از رسيدن به آيهٴ سجده بفهمد، بايد آن سوره را تمام كند و بعد از نماز، سجدهٴ آن را بجا آورد و بنا بر احتياط در حال نماز به جاى سجدهٴ تلاوت، اشاره كند.

5 ـ ركوع
سأله 1104: در هر ركعت بعد از قرائت، بايد به اندازه اى خم شود كه بتواند دست را بر زانو بگذارد، اين عمل را (ركوع) مىگويند.
مسأله 1105: اگر به اندازهٴ ركوع خم شود، ولى دستها را بر زانو نگذارد، اشكال ندارد.
مسأله 1106: هرگاه ركوع را به صورت غير معمول بجا آورد، مثلاً به چپ يا راست خم شود، اگرچه دستهاى او به زانو برسد، صحيح نيست.
مسأله 1110: بنا بر احتياط در ركوع، سه مرتبه (سُبْحٰانَ الله) يا يك مرتبه (سُبْحٰانَ رَبِّي الْعَظيمِ وَ بِحَمْدِهِ) بگويد، ولى در تنگى وقت و در حال ناچارى، گفتن يك (سُبْحٰانَ الله) كافيست.

6 ـ سجود
مسأله 1127: نمازگزار، بايد در هر ركعت از نمازهاى واجب و مستحب، بعد از ركوع دو سجده كند و سجده يعنى: پيشانى، كف دو دست، سر دو زانو و سر دو انگشت بزرگ پاها را، بر زمين بگذارد.
مسأله 1128: دو سجده روى هم، يك ركن است، اگر كسى در نماز واجب، عمدا يا از روى فراموشى هردو را ترك كند، يا دو سجدهٴ ديگر، به آنها اضافه نمايد، نمازش باطل است.
مسأله 1129: اگرعمدا يك سجده كم و يا زياد كند، نماز باطل مىشود و اگر سهوا يك سجده كم و يا زياد كند، حكم آن خواهد آمد.
مسأله 1130: اگر پيشانى را عمدا يا سهوا بر زمين نگذارد سجده نكرده است، اگرچه جاهاى ديگر به زمين برسد، ولى اگر پيشانى را بر زمين بگذارد و سهوا جاهاى ديگر را به زمين نرساند، يا سهوا ذكر نگويد، سجده صحيح است.
مسأله 1131: بنا بر احتياط بايد در سجده، سه مرتبه (سُبْحٰانَ الله) يا يك مرتبه (سُبْحٰانَ رَبِّي الأَعْلىٰ وَ بِحَمْدِه) بگويد. و اين كلمات بايد پشت سرهم و به عربى صحيح، گفته شود. و مستحب است (سُبْحٰانَ رَبِّي الأَعْلىٰ وَ بِحَمْدِه) را سه، يا پنج و يا هفت مرتبه بگويد.
7ـ تشهّد
مسأله 1185: در ركعت دوم تمام نمازهاى واجب، ركعت سوم نماز مغرب و ركعت چهارم نماز ظهر، عصر و عشا، بايد انسان بعد از سجدهٴ دوم بنشيند و در حال آرام بودن بدن (تشهّد) بخواند، يعنى بگويد: (أشْهَدُ أنْ لاٰ إلٰهَ إلاّ اللهُ وَحْدَهُ لاٰ شَريكَ لَهُ، وَ أشْهَدُ أنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ). و بنا بر احتياط واجب به همين ترتيب بگويد.
مسأله 1186: كلمات تشهّد، بايد به عربى صحيح و به طورى كه معمول است، پشت سرهم گفته شود.
مسأله 1187: اگر تشهّد را فراموش كند و بايستد و پيش از ركوع، يادش بيايد كه تشهّد را نخوانده، بايد بنشيند و تشهّد را بخواند و دوباره بايستد و آنچه بايد در آن ركعت خوانده شود، بخواند و نماز را تمام كند و بنا بر احتياط واجب، بايد بعد از نماز براى ايستادن بيجا، دو سجدهٴ سهو بجا آورد. و اگر در ركوع يا بعد از آن يادش بيايد، بايد نماز را تمام كند و بعد از سلام نماز، تشهّد را قضا نمايد و براى تشهّد فراموش شده، دو سجدهٴ سهو بجا آورد.
8 ـ سلام نماز
مسأله 1190: بعد از تشهد ركعت آخر نماز، در حالى كه نشسته و بدن آرام است، چنين بگويد: (اَلسَّلاٰمُ عَلَيْكَ أيُّهَا النَّبِيُّ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكٰاتُهُ، السَّلاٰمُ عَلَيْنٰا وَ عَلىٰ عِبٰادِاللهِ الصّٰالِحينَ، السَّلاٰمُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُاللهِ وَ بَرَكٰاتُه.
مسأله 1192: اگر سلام نماز را فراموش كند و هنگامى يادش بيايد كه صورت نماز، به هم نخورده و كارى كه عمدى و سهوى آن نماز را باطل مىكند، مانند پشت به قبله كردن انجام نداده باشد، بايد سلام را بگويد و نمازش صحيح است.
مسأله 1193: اگر سلام نماز را فراموش كند و هنگامى يادش بيايد كه صورت نماز به هم خورده است، بنابر احتياط واجب، نمازش باطل است.
9 ـ ترتيب
مسأله 1194: اگر عمدا ترتيب نماز را برهم زند، مثلاً سوره را پيش از حمد بخواند، يا سجود را پيش از ركوع بجا آورد، نماز باطل مىشود.
مسأله 1195: اگر ركنى از نماز را فراموش كند و ركن بعد از آن را بجا آورد، مثلاً پيش از ركوع، دو سجده نمايد، نماز باطل است.
مسأله 1196: اگر ركنى را فراموش كند و چيزى كه بعد از آن است و ركن نيست بجا آورد، مثلاً پيش از دو سجده، تشهّد بخواند، بايد ركن را بجا آورد و آنچه اشتباها پيش از آن خوانده، دوبار بخواند.
مسأله 1197: اگر چيزى كه ركن نيست، فراموش كند و ركن بعد از آن را بجا آورد، مثلاً حمد را فراموش كند و مشغول ركوع شود، نمازش صحيح است.

10 – موالات
مسأله 1200: انسان بايد نماز را با موالات بخواند، يعنى كارهاى نماز، مانند ركوع، سجود و تشهد را پشت سرهم بجا آورد و چيزهايى را كه در نماز مىخواند، پشت سرهم بخواند و اگر به اندازه اى بين آن فاصله بيندازد كه نگويند نماز مىخواند، نمازش باطل است.
مسأله 1201: اگر در نماز سهوا بين حرفها يا كلمات، فاصله بيندازد و فاصله به قدرى نباشد كه صورت نماز از بين برود، چنانچه مشغول ركن بعد نشده باشد، بايد آن حرفها يا كلمات را، به طور معمولى بخواند و اگر مشغول ركن بعد شده باشد، نمازش صحيح است.
مسأله 1202: طول دادن ركوع و سجود و خواندن سوره هاى بزرگ، موالات را به هم نمىزند.

احكام نگاه كردن
مسأله 2787: نگاه كردن مرد به زن نامَحرم و حتّى دخترى كه نُه سالش تمام نشده ولى خوب و بد را مى فهمد و همچنين نگاه كردن به موى آنان، چه با قصد لذّت و چه بدون آن حرام است. و نگاه كردن به صورت و دستها اگر به قصد لذّت باشد حرام است، بلكه بنابر احتياط بدون قصد لذّت نيز به آن نگاه نكند و نيز نگاه كردن زن به بدن مرد نامحرم، حرام مى باشد.

مسأله 2788: اگر انسان بدون قصد لذّت، به صورت و دستهاى زنهاى اهل كتاب، مانند زنهاى يهود و نصارى، نگاه كند در صورتى كه نترسد به حرام بيفتد، اشكال ندارد. و بنابر احتياط واجب به غير صورت و دستهاى آنان نگاه نكند.

مسأله 2789: زن بايد بدن و موى خود را از مرد نامحرم بپوشاند، بلكه بنابر احتياط واجب بدن و موى خود را از پسرى كه بالغ نشده، ولى خوب و بد را مى فهمد، بپوشاند.

مسأله 2790: نگاه كردن به عورت ديگرى، حتّى عورت بچّه مميّزى كه خوب و بد را مى فهمد حرام است، اگرچه از پشت شيشه، يا در آينه، يا آب صاف و مانند آن باشد، ولى زن و شوهر مى توانند به تمام بدن يكديگر، نگاه كنند.

مسأله 2791: مرد و زنى كه با يكديگر محرمند، اگر قصد لذّت نداشته باشند، مى توانند غير از عورت، به تمام بدن يكديگر، نگاه كنند.

مسأله 2792: مرد نبايد با قصد لذّت، به بدن مرد ديگر نگاه كند و نگاه كردن زن نيز به بدن زن ديگر، با قصد لذّت حرام است.

مسأله 2793: مرد نبايد عكس زن نامحرم را بيندازد، چنانچه موجب نگاه كردن به آن زن يا عكس آن زن باشد و اگر زن نامحرمى را بشناسد، نبايد به عكس او نگاه كند و نيز در مورد عكس زنى كه نمى شناسد، بنابر احتياط واجب، ترك است.

مسأله 2794: اگر در حال ناچارى و اضطرار، زن بخواهد زن ديگر و يا مردى غير از شوهر خود را تنقيه كند، يا عورت او را آب كشد، حتى الامكان بايد چيزى در دست كند كه دستش به عورت او نرسد. و همچنين است اگر مرد بخواهد مرد ديگرى يا زنى غير از زن خود را تنقيه كند، يا عورت او را آب بكشد.

مسأله 2795: اگر مرد براى معالجه زن نامحرم ناچار باشد كه او را نگاه كند و دست به بدن او بزند، اشكال ندارد، ولى اگر با نگاه كردن بتواند معالجه كند، نبايد دست به بدن او بزند و اگر با دست زدن بتواند معالجه كند، نبايد او را نگاه كند.

مسأله 2796: اگر انسان براى معالجه كسى ناچار شود كه به عورت او نگاه كند و چاره اى جز آن نباشد اشكال ندارد.

احکام خمس و زكات
اسلام انسانها را بر اساس خواسته فطرت مالك دسترنج خود مى داند و انسان آزاد است مالى را كه با تلاش خود به دست آورده صرف مخارج زندگى خود نماید ولى براى آنكه ثروت در دست گروه خاصى انباشته نشود كه مشكلات اقتصادى را به وجود آورد مالیاتهاى شرعى براى آنها قرار داده .
یكى از این مالیاتهاى شرعى ، خمس است كه انسان باید یك پنجم از درآمد اضافى یكساله خود را تحت این عنوان به فقیه جامع الشرایط یا وكیل او بدهد تا در راه مصالح اسلام و مسلمین خرج كند. لذا هر شخصى باید از آغاز تا پایان سال درآمد و مخارج خود را حساب كند و هر چه زیاد آورد خمس آن را بدهد. باید توجه داشت كه مالى را كه خمش نداده نمى تواند در آن تصرف كند بنابراین اگر با پول خمس نداده لباس بخرد یا منزل خریدارى كند یا فرش و غیره تهیه نماید نماز در آن لباس و یا خانه و یا بر آن فرش باطل است .
چیزهایى كه خمس به آنها تعلق مى گیرد:
1 – درآمد و منفعت كسب
2 – جواهرى كه از دریا به دست مى آید.
3 – گنج
4 – معادن
5 – غنائم جنگى
6 – مال حلال مخلوط به حرام
7 – زمینى كه كافر ذمى از مسلمان بخرد(5)
چیزهایى كه خمس ندارد:
1 – مالى كه از ارث به انسان برسد
2 – چیزهایى كه به انسان بخشیده اند (6)
3 – جوائز
4 – آنچه بعنوان عیدى انسان مى گیرد.
5 – الى كه بعنوان خمس یا زكات به انسان داده اند
راه مصرف خمس :
خمس نصف مى شود نصف آن سهم امام (ع ) و نصف دیگر مربوط به سادات فقیرى است كه قدرت اداره زندگى ندارند و شیعه اند و آشكارا هم گناه نمى كنند.
خمس را باید به مرجع تقلید و فقیه جامع الشرایط یا وكیل او داد یا در مصرف ، از او اجازه گرفت .
زكات :
یكى از مالیاتهاى بسیار ارزنده اسلامى زكات است زكات به معناى رشد و نمو است و معنى دیگر آن پاكى و تطهیر است .
بدیهى است كسى كه زكات مالش را مى دهد و این تعهد خود را نسبت به خداوند و حكومت اسلامى ادا مى نماید هم بر ارزش معنوى خود مى افزاید و هم ثروت خود را پاك و تطهیر مى كند.
زكات بر دو نوع است :
1 – زكات بدن :
كه سالى یك بار در روز عید فطر واجب است كه شخصى كه داراى توان مالى است براى خود و هر نفر از نانخورهاى خود سه كیلو گندم یا برنج كه غذاى عمده سالانه او را تشكیل مى دهد یا قیمت آن را به فقیر بپردازد.
2 – زكات مال :
نه چیز از درآمد، زكات دارد كه كلا به سه دسته تقسیم مى كنند.
الف – غلات ، كه عبارتند از جو، گندم ، خرما، كشمش
ب – دام ، كه عبارتند از شتر، گاو، گوسفند
ج – سكه ، كه عبارتند از سكه طلا، سكه نقره
اینك به توضیح هر یك مى پردازیم :
1 راه هاى مصرف زكات :
در هشت مورد مى توان زكات را به مصرف رساند:
1 – فقیر یعنى كسى كه درآمدش كمتر از خرج سالش باشد یا معلول است و نمى تواند كار كند و منشاء مالى دیگرى هم نداشته باشد.
2 – مسكین و آن فقیرى كه درمانده و بینواست و هرچه تلاش مى كند كارى برایش پیدا نمى شود نه آنكه از كار بگریزد.
3 – به كافران براى كمك گرفتن از آنها در جنگ و یا نرم كردن دلهاى آنها بطورى كه به اسلام توجه پیدا كنند و مسلمان شوند.
4 – براى آزاد كردن بردگان كه در قدیم برده گیرى و برده دارى مرسوم بوده است و اسلام با این كار با شیوه بردگى مبارزه كرده است .
5 – بدهكارى كه قدرت پرداخت قرض خود را ندارد.
6 – كارهایى كه مربوط به عموم مردم و رفاه آنان است مانند پل سازى و جاده كشى و برق كشى و غیره .
7 – مسافرى كه در سفر درمانده یا پول او را دزدیده اند و هیچ راهى براى بازگشت به وطن خود ندارد.
8 – كسانى كه از طرف امام یا نایب او ماءمور جمع آورى زكات و مصرف آنها بر طبق دستور هستند.

نماز مسافر
مسافر بايد نماز ظهر و عصر و عشا را با هشت‏ شرط شکسته بجا آورد، يعنى دو رکعت بخواند:
شرط اول: آنکه سفر او کمتر از هشت فرسخ شرعى نباشد.
١٢٧٢ کسى که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است اگر رفتن او کمتر از چهار فرسخ نباشد بايد نماز را شکسته بخواند بنابر اين اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد بايد نماز را تمام کند.
١٢٧٣ اگر رفتن و برگشتن هشت فرسخ باشد بايد نماز را شکسته بخواند چه همان روز و شب بخواهد برگردد يا غير آن روز و شب.
١٢٧٤ اگر سفر، مختصرى از هشت فرسخ کمتر باشد يا انسان نداند که سفر او هشت فرسخ است‏يا نه، نبايد نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفر او هشت فرسخ است‏يا نه، در صورتى که تحقيق کردن برايش مشقت دارد بايد نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد بنابر احتياط واجب بايد تحقيق کند که اگر دو عادل بگويند، يا بين مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است نماز را شکسته بخواند.
١٢٧٦ کسى که يقين دارد سفر او هشت فرسخ است اگر نماز را شکسته بخواند و بعد بفهمد که هشت فرسخ نبوده بايد آن را چهار رکعتى بجا آورد و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
١٢٧٨ اگر بين دو محلى که فاصله آنها کمتر از چهار فرسخ است چند مرتبه رفت و آمد کند اگر چه روى هم رفته هشت فرسخ شود بايد نماز را تمام بخواند.
١٢٨٠ اگر شهر ديوار دارد بايد ابتداى هشت فرسخ را از ديوار شهر حساب کند، و اگر ديوار ندارد بايد از خانه‏هاى آخر شهر حساب نمايد.
شرط دوم: آنکه از اول مسافرت قصد هشت فرسخ را داشته باشد، پس اگربه جايى که کمتر از هشت فرسخ است مسافرت کند و بعد از رسيدن به آن جا قصد کند جايى برود که با مقدارى که آمده هشت فرسخ شود، چون از اول قصد هشت فرسخ را نداشته بايد نماز را تمام بخواند، ولى اگر بخواهد از آن جا هشت فرسخ برود يا چهار فرسخ برود و به وطنش يا به جايى که مى‏خواهد ده روز بماند برگردد بايد نماز را شکسته بخواند.
١٢٨٢ مسافر در صورتى بايد نماز را شکسته بخواند که تصميم داشته باشد هشت فرسخ برود پس کسى که از شهر بيرون مى رود و مثلا قصدش اين است که اگر رفيق پيدا کند سفر هشت فرسخى برود چنانچه اطمينان دارد که رفيق پيدا مى‏کند بايد نماز را شکسته بخواند و اگر اطمينان ندارد بايد تمام بخواند.
١٢٨٩ اگر براى رفتن به محلى حرکت کند و بعد از رفتن مقدارى از راه بخواهد جاى ديگرى برود، چنانچه از محل اولى که حرکت کرده تا جايى که مى‏خواهد برود هشت فرسخ باشد، بايد نماز را شکسته بخواند.
١٢٩٥ سفرى که اسباب اذيت پدر و مادر باشد حرام است و انسان بايد در آن سفر نماز را تمام بخواند و روزه هم بگيرد.
١٢٩٦ کسى که سفر او حرام نيست و براى کار حرام هم سفر نمى‏کند اگر چه در سفر، معصيتى انجام دهد مثلا غيبت کند يا شراب بخورد بايد نماز را شکسته بخواند

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: